Bakanlığa
Yöneltilen Soru Önergelerine Ne Yanıt Verildi?
Su Ürünleri Sektörü Dünya’da ve ülkemizde her geçen yıl daha
da büyük sorunlarla karşı karşıya kalan Dünya’nın beslenmesinde her zaman büyük
pay edinen ve FAO Balıkçılık Bürosunun 2012 raporuna göre önümüzdeki 10 yıl
içerisinde hayvansal üretim bazında Dünya’da birinci sıraya yükselmesi beklenen
sektördür. Su Ürünleri Sektörü sürdürülebilir plan ve uygulamalarla hem gıda
hem de istihdam ihtiyacını karşılayabilen önemli bir gelir getirici...
faktördür.
Ülkemizde 2012 yılı içerisinde 3 ay üst üste ihracat artış
rekortmeni olan Su Ürünleri Sektörü ne yazık ki teknik personel istihdamında
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızca yeterli önem gösterilememiştir.
Aşağıda Su Ürünleri Mühendisleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisleri’yle
ilgili mesleki hak, yetki ve istihdamlarına yönelik bazı bilgiler yer
almaktadır. Dünya’nın ve ülkemizin geleceğini ilgilendiren bu önemli konuya
habercilik sorumluluğu ve etiği gereği duyarsız kalamayacağınıza inanıyoruz.
Su Ürünleri Mühendisliği, ilk olarak 1983 yılında kurulan ve
bugün yaklaşık 20 fakülte ile 30 yıllık akademik geçmişe sahip denizel ve iç su
kaynaklarımızdan ekolojik ve ekonomik değer sağlamak için kurulan meslek
dalıdır. Su Ürünleri Fakülteleri’nden mezun olan sayıları yaklaşık 15000 kişiyi
bulan Su Ürünleri Mühendisleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendislerinin ne
yazık ki bugün denizlerimizde ve iç su kaynaklarımızda hiçbir tasarrufu
bulunamamaktadır. Bunun nedeni ise bugüne kadar gerekli önem verilmeyen
Balıkçılık ve Su Ürünleri Politikalarıdır. İlgili kanunda (1380 sayılı Su
Ürünleri Kanunu) bile Su Ürünleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisleri kendi
alanlarında yetkili kılınmamıştır.
- Tarım alanları kadar su ürünleri istihsal alanı olan (25
milyon hektar) ülkemizde; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesindeki Su
Ürünleri Mühendisi ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi sayısı yetersiz kalmaktadır.
İlgili Genel Müdürlüklere yeterli sayıda Su Ürünleri Mühendisi ve Balıkçılık
Teknolojisi Mühendisi istihdamı yapılmamıştır.
NOT: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nda meslek dağılımlarına
göre çalışan personel sayısı: Ziraat Mühendisi: 12956, Veteriner Hekim:
5302, Gıda Mühendisi: 1053, Su Ürünleri Mühendisi: 677 kişi
- 2011 yılında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde kurulan
Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, kurulumundan itibaren yaklaşık iki
yıl geçmesine rağmen yapılanmasını tamamlayamamış, ilgilendiği alanda
öğrenim görmüş olan Su Ürünleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisleri’ni
istihdam etmemiştir.
- Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı “Su
Ürünleri Şube Müdürlükleri”nin hala kurulmamış olması, su ürünleri
sektöründekilerin (yetiştiricilik ve/veya avcılık faaliyeti yürüten
işletmelerin) “Hayvan Sağlığı Şube Müdürlükleri”ne yönlendirilmeleri ve burada
ilgili alanlarda yeterli sayıda Su Ürünleri Mühendisi ve Balıkçılık Teknolojisi
Mühendislerinin olmamasından kaynaklı hizmet alamamaktadırlar.
- Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü’nde su ürünleriyle ilgili
alanlarda Su Ürünleri Mühendisi ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi istihdam
edilmemektedir.
- Türkiye
kıyı uzunluğunun (8333 km) Avrupa Ülkeleri’nden denize kıyısı olan 22
tanesinin kıyı uzunluğuna (66000 km) oranı yaklaşık %13’tür. Türkiye zengin
kaynaklarına ve coğrafik konumuna göre su ürünleri üretiminde istenilen yerde
değildir (Avrupa’da 5., Dünya’da ise 32. sıradadır). Bu konuda öğrenim gören Su
Ürünleri Mühendisleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendislerinin ilgili kamu
kurumlarında istihdam ettirilmemesi ülkemizin bugünkü konumunu olumsuz yönde
etkilemektedir.
- Deniz ve iç su ekolojisi kapsamında; alınması planlanan
koruma önlemlerinde Su Ürünleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisleri yerine
diğer (Ziraat, Veterinerlik, Çevre, Kimya, Biyoloji) meslek gruplarının ilgili
kamu kurumlarında görevlendirilmesi ve yetkilendirilmesinin sektöre negatif
etkisi yansımaktadır.
- 2012 yılı
içerisinde Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü’nce yapılan denetimlerin
(Su ürünleri üretimi, dağıtımı, avcılığı ve işlenmesi alanlarında) diğer meslek
gruplarına (Ziraat, Veterinerlik, Gıda, Kimya, Biyoloji Bölümleri) yaptırılıyor
olması Su Ürünleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendislerinin istihdamında
mağduriyet yaratmakla kalmayıp sağlıklı denetim de yapılamıyor.
- Kaçak ve yasadışı avcılıkla elde edilen su ürünlerindeki artış
ülkemiz sucul kaynaklarının bilinçsizce ve hor kullanılmasının yanı sıra
üretimi yapılan su ürünleri avcılığının 2,5 katı kadar vergi kaçakçılığına
neden olmaktadır.
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın 28000’den fazla
ortağı bulunan 523 Su Ürünleri Kooperatifine ve Su Ürünleri üretiminin yoğun
olduğu bölgelere yönelik TARGEL (Tarımsal Yayımı Geliştirme) Projesi gibi
devlet destekli Su Ürünleri Mühendisi ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi
istihdamı yaratması sektörün gelişimi için gereklidir.
- Ülkemizde halen sucul kaynaklarımızın miktarının tam
olarak tespit edilememiştir. Kaynak tespitiyle ilgili yapılacak çalışmaların
yetkin ve alanında öğrenim gören Su Ürünleri ve Balıkçılık Teknolojisi
Mühendisleri tarafından yapılması gerekmektedir.
- 2012 yılı içerisinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın
yaptığı atamalarda hakkaniyetsiz bir alım süreci izlenmiştir. ÖSYM’nin yapmış
olduğu 2012/3 ve 2012/6 personel alımlarındaki Ziraat Mühendisi sayısı 1059,
Veteriner Hekim sayısı 1649’dur. 2012 yılı içerisinde alınan Su Ürünleri
Mühendisi sayısı ise sadece 76’dır.
Su
Ürünleriyle ilgili mesleki hak ve yetkilerin Su Ürünleri Mühendisleri ve
Balıkçılık Teknolojisi Mühendislerine verilmemesinin neden olduğu sorunlar, Su
Ürünleri Sektörü’nü telafisi mümkün olmayan ekolojik sorunlarla karşı karşıya
bırakmaktadır. Ülkemizde her yıl azalan tür çeşitliliği, tükenen su ürünleri
stokları ve kirletilen sucul kaynaklarımız buna en büyük delil olarak
gösterilmektedir. Su Ürünleri Sektörü’yle ilgili alanlarda Su Ürünleri
Mühendisleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendislerinin acilen 1380 ve 5996
sayılı kanunlarda ve ilgili yönetmeliklerde yapılacak değişikliklerle ilgili
alanlarda yetkili kılınmaları ulusal ve uluslararası çıkarlarımızda (AB uyum
süreci Balıkçılık Faslı) ülkemiz lehine sonuçlanacaktır.
Sürdürülebilir Balıkçılık Politikalarının devam etmesiyle
gelecek nesillere aktarılacak olan ekolojik kaynaklarımız Su Ürünleri ve
Balıkçılık Teknolojisi Mühendislerinin mesleki hak ve yetkilerinin verilmesinin
yanı sıra ilgili alanlarda istihdamlarıyla mümkündür.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 yılı içerisinde Su
Ürünleri Mühendislerinin istihdamına yönelik bakanlığa yöneltilen soru
önergelerine verdiği cevap şu şekildedir:
“2012 yılı
içerisinde bütçe imkanları, kontenjan ve ihtiyaçlar doğrultusunda Su Ürünleri,
Balıkçılık Teknolojisi ve Gıda Mühendisi alımlarına AĞIRLIK verilerek personel
alımı planlanmaktadır”
Oysaki 2012
yılı içerisinde yapılan 2966 personel alımından sadece 76’sı Su Ürünleri
Mühendisidir.
Tüm bu veriler ışığında; Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı’nın 2013 yılı içerisinde yapmayı planladığı 1700 kişilik
personel istihdamının bu hususlar üzerinde durularak ve bakanlıktaki meslek
gruplarının personel sayısı göz önüne alınarak, hakkaniyetli bir
personel alımına gidilmesi ulusal çıkarlarımız açısından büyük önem arz
etmektedir.
Makalenin haber değeri kazanması için lütfen oylayınız.
Saygılarımla.
Rana Ö. Kahraman
___________________________________
